Pierwszy dzień lata za nami, zakończenie roku w szkołach też. A więc już oficjalnie mamy wakacje. To idealny moment, by wyruszyć w podróż "W 80 blogów dookoła świata" w poszukiwaniu wakacyjnego słownictwa. Ciekawostki jak zawsze przygotowują blogerzy piszący o językach i kulturze i to na ich blogach dziś o tej samej godzinie pojawią się specjalne teksty.
Szwedzkie słowo oznaczające wakacje, urlop, to SEMESTER - to też chyba jeden z pierwszych poznanych przeze mnie tak zwanych "fałszywych przyjaciół" w językach szwedzkim i polskim. Jak to możliwe, że to, co dla nas oznacza czas pracy, dla Szwedów jest określeniem na czas wolny? Etymologicznie semester odnosi się do okresu sześciu miesięcy, połowy roku (od łacińskiego semestris) i takie właśnie znaczenie ma w większości języków. W Szwecji w XVIII wieku zaczęto używać francuskiego określenia congé de semestre, oznaczającego półroczny "urlop" dla żołnierzy, w odniesieniu do wojskowych przepustek w ogóle (nie tylko sześciomiesięcznych), a później i w odniesieniu do urlopów przedstawicieli innych zawodów.
Semester to przeciwieństwo naszego semestru, ale i szwedzki semester semestrowi nierówny. W języku szwedzkim można znaleźć (i skonstruować) wiele ciekawych określeń na różnego rodzaju wakacje, w zależności od tego jak, gdzie i z kim się je spędza.
Na "liście nowych słów" Rady Języka Szwedzkiego, którą śledzę z upodobaniem i niegasnącą fascynacją (o czym więcej możecie przeczytać na przykład TUTAJ) w 2009 roku znalazły się trzy nowe słowa związane z wakacjami właśnie. Językowe nowości często odzwierciedlają światowe trendy, podobnie jest i w tym przypadku. Kryzys ekonomiczny, który zostawił swój ślad w szwedzkich portfelach, sprawił, że wielu Szwedów zrezygnowało z zagranicznych wojaży i zamiast tego spędzało wakacje w swoim kraju. Poza tym, takie rozwiązanie jest też bardziej ekologiczne, przez co nieźle wpisywało sie w szwedzkie myślenie. Stąd właśnie popularność określenia SVEMESTER - powstałego od Sverige (Szwecja) i semester. Szwedzi częściej decydowali się też zrezygnować z wyjazdów w ogóle i zostać w domu (najchętniej w letnim domku poza miastem), a więc spędzić HEMESTER - ett hem oznacza dom. Na listę trafiło też słowo FRIMESTER, z członem fri - wolny. Frimester to wakacje, kiedy jest się wolnym od pracy w stu procentach, z wyłączonym telefonem i bez dostępu do służbowej skrzynki mailowej. Takie "skrzyżowania wyrazów" w szwedzkiej terminologii nazywa się "teleskopowymi słowami", teleskopord, bo składają się trochę jak teleskopowe rurki, wchodzące jedna w drugą.
W szwedczyźnie fascynują mnie też złożenia, sammansättningar: długie i często bardzo precyzyjne słowa - o tym, dlaczego mnie tak ciekawią, pisałam kilka lat temu na blogu. Istnieje garść złożeń, dzięki którym możemy doprecyzować, jak spędzamy wakacje. Na przykład w zależności od tego, jakim środkiem lokomocji poruszamy się podczas podróży. Jeśli jeździmy samochodem, spędzamy BILSEMESTER - po wpisaniu tego hasła w Google od razu trafimy na wiele porad, jak podróżować samochodem po Europie, jakie przepisy obowiązują w różnych państwach i gdzie znaleźć drogi z zachwycającymi widokami. Jeśli udało nam się znaleźć atrakcyjną promocję na podróże koleją, czeka nas TÅGSEMESTER. Wielu Szwedów wybiera też wakacje na łodzi, BÅTSEMESTER - takich widywałam często zwiedzając zachodnie wybrzeże.
Można znaleźć też określenia opisujące to, co się robi podczas urlopu, tak jak aktywne SPORTSEMESTER, oraz te odnoszące się do miejsca, gdzie się wypoczywa, na przykład uwielbiane przez Szwedów SKÄRGÅRDSSEMESTER, wakacje na szkierach. Natknęłam się też na słownictwo, opisujące to, z kim spędzamy urlop. Z całą rodziną: FAMILJESEMESTER, z dziećmi: BARNSEMESTER, czy po prostu w samotności: ENSAMSEMESTER.
Ciekawe statystyki na temat szwedzkiego podejścia do lata i wakacji prezentowałam Wam w czerwcowej akcji "W 80 blogów dookoła świata" sprzed dwóch lat - wpis możecie przeczytać TUTAJ.
Które słowo najlepiej opisuje Wasze tegoroczne wakacyjne plany?
Źródła:
Przeczytajcie koniecznie o słówkach i wyrażeniach z innych języków:
angielski:
chiński:
fiński:
francuski:
gruziński:
hiszpański:
japoński:
niemiecki:
rosyjski:
turecki:
włoski
Studia, parla, ama - 10 wakacyjnych słówek
Bardzo ciekawy wpis! Fascynująca jest taka precyzja językowa.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy wpis. Lubię takie smaczki, nawet w językach, o których nie mam żadnego pojęcia. Teraz przynajmniej wiem, że wybieram się na FAMILJESEMESTER. :-)
OdpowiedzUsuńNie dość, że familjesemester, to jeszcze hemester ;)
OdpowiedzUsuńSVEMESTER mnie oczarował, na pewno zapamiętam!
OdpowiedzUsuńZ tym spędzaniem czasu wolnego w kraju, Szwedzi mają dużo wspólnego z Irlandczykami :)
OdpowiedzUsuńCiekawa sprawa z ty "semester" i jego odmianami. A zdjęcie z kolorowymi domkami - przepiękne. Zawsze mnie to zachwyca.
OdpowiedzUsuńFrimester - mnie by się coś takiego przydało! Swoją drogą uwielbiam takie słówka, których nie da się przetłumaczyć inaczej niż opisowo, to takie niepowtarzalne skarby każdego języka :)
OdpowiedzUsuńIlez tych semestrow! No to slowko to juz zapamietam na pewno:))
OdpowiedzUsuńSzczerze powiem, że bałam się, że przeczytam, że lata w Szwecji jest do kitu,bo krótkie etc. A to miłe zaskoczenie! Piękne są te zdjęcia :-)
OdpowiedzUsuńA słówko FRIMESTER szalenie mi się podoba :)
Świetny wpis, zaczynam nadrabiać pozostałe, bo jestem tu pierwszy raz, ale bardzo mnie zaciekawiłaś. Też uwielbiam te długaśne słowa
OdpowiedzUsuń