Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął

Pamiętacie Forresta Gumpa? Nierozgarniętego człowieka o wielkim sercu, który dziwnym sposobem okazuje się mieć swój wpływ na ważne wydarzenia z historii Stanów Zjednoczonych? 
Jeśli podobały się Wam takie szalone przygody wplątane w realia polityczno-historyczne, to z pewnością przypadnie Wam też do gustu Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął (Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann), debiutancka powieść Jonasa Jonassona.

Allana Karlssona, mieszkańca domu spokojnej starości w Malmköping, poznajemy akurat w dniu jego setnych urodzin, kiedy stwierdza, że miarka się przebrała. Ma dość opiekującej się nim siostry Alice, kaszki na śniadanie, zakazu picia alkoholu i innych zasad, panujących w tym miejscu. Ucieka więc przez okno prosto na rabatę bratków, a później w szaloną, pełną nieoczekiwanych zwrotów akcji podróż przez Szwecję. W międzyczasie zadziera z grupą przestępczą Never Again, staje się podejrzany o trzy morderstwa (sic!) i razem z nowo poznanymi kompanami (i słoniem!) musi uciekać przed policją.

A to jeszcze nie wszystko! Relacja z wydarzeń po ucieczce Allana przeplata się z historią jego życia, od narodzin w 1905 roku. A to bardzo bogata historia - w końcu obejmująca cały wiek. Mówi czytelnikom co nieco o dziejach Szwecji (także tych mniej chlubnych i mniej znanych w Polsce), obfituje w często dość przypadkowe spotkania z ważnymi osobistościami. Allan pił tequilę z prezydentem Trumanem, leciał samolotem z premierem Churchillem, został zaproszony na wódkę do Stalina, dostał mnóstwo pieniędzy od Mao Zedonga. Co po drodze? Przeszedł przez Himalaje, był zesłany do obozu pracy we Władywostoku, a kiedy kolejny raz udało mu się wyjść cało z opresji - wypoczywał na Bali. Tak jak Forrest Gump powtarzał myśl o pudełku czekoladek, tak samo Allan Karlsson ma swoje życiowe motto, którym poucza swoich przyjaciół: "Jest, jak jest, i będzie, co będzie". Zresztą co chwilę w książce można znaleźć wspaniałe złote myśli, do których po prostu nie można się nie uśmiechnąć: "Allan uważał, że ci w siedemnastym wieku zabijali się nawzajem całkiem niepotrzebnie. Przecież i tak wszyscy by w końcu umarli".

Z Jonasem Jonassonem jest trochę tak, jak z dziadkiem, którego autor wspomina w dedykacji. Dziadek miał w zwyczaju powtarzać: "Tacy, co to ino prawdę godoją, toż to ni warto ich słuchać". Wszystkie te bardzo zmyślone i niewiarygodne wydarzenia są napisane tak lekkim piórem i z taką dawką humoru, że właśnie warto go czytać. I podśmiechiwać pod nosem.

Książka stała się wielkim hitem w Szwecji, stając się najlepiej sprzedającym się tytułem 2010 roku. Na całym świecie po Stulatka sięgnęły cztery miliony czytelników. Na podstawie powieści powstał film o wyjątkowo dużym jak na Szwecję budżecie (63 miliony koron). W tytułowego bohatera wciela się znany aktor i komik Robert Gustafsson, premiera zaplanowana jest na dzień Bożego Narodzenia. Ja nie mogę się doczekać. Poniżej zwiastun, zaledwie kilkunastosekundowy, ale i tak bombowy (dosłownie i w przenośni).

http://www.youtube.com/watch?v=jD3NlYKwqp4

Jeszcze jedną dobrą wiadomością jest to, że we wrześniu ukaże się kolejna książka Jonssona, Analfabeten som kunde räkna (dosł. Analfabetka, która potrafiła liczyć). Będzie to opowieść o Nombeko Mayeki, która z południowoafrykańskiego Soweto trafia wielkiej światowej polityki. Zapowiada się historia równie niesamowita jak debiut.

Jonas Jonasson Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął (Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann),

tłum. Joanna Myszkowska-Mangold

Świat Książki 2012

Źródła:
zdjęcie z własnego archiwum

http://www.jonasjonasson.com/

http://www.expressen.se/noje/robert-gustafsson-som-hundraaringen/

http://www.adlibris.com/se/bok/analfabeten-som-kunde-rakna