loppis

Od pierwszego wyjazdu do Szwecji loppis stało się jednym z moich ulubionych szwedzkich słów. Ale nie było tak od początku - najpierw było to wyraz, który budził tylko nasze największe zaciekawienie i zdziwienie.

Co to, u licha, jest loppis?
W 2008 roku, kiedy razem z moim ojcem po raz pierwszy wyprawiliśmy się do Szwecji, moja znajomość języka ograniczała się jedynie, do tego, co wyczytałam w samouczku. Nigdzie nie było tam czegoś takiego jak loppis, natomiast to słowo prześladowało nas ciągle na drogowskazach i tabliczkach, dokądkolwiek byśmy się nie wybrali.

http://salkert.se/wp-content/uploads/loppis.jpg

http://www.bagisbloggen.se/wp-content/uploads/2011/09/Loppis-Bagis-1.jpg

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCjk2kL5whvff-cl9g_UxwPZRCkJvDXn7HoiXLZCVgRkQSO4ZXTMlNXBhoWmHa21rQtXx46kzgh2kFoIBXAg5btAo9Iq0ETPia3QDbv6ewFrlnm01r1lT-DTCdMngkGMXoOk9NTAcCgdg/s320/stromsund_loppis_1159545908_4736905_112753674.jpg

Zaintrygowani tym, próbowaliśmy dotrzeć do tego, co znaczy loppis. W większym słowniku, jaki znaleźliśmy u gospodarzy, też nie było tego słowa w dokładnie takim brzmieniu, ale za to znaleźliśmy podobne: en loppa czyli... pchła. Wymieniliśmy z ojcem spojrzenia, bo teraz jeszcze bardziej nie wiedzieliśmy, co o tym wszystkim myśleć. Czyżby przezorni Szwedzi ostrzegali, że w okolicy jest jakaś plaga insektów? Stwierdziliśmy, że zagadka nie będzie rozwiązana, dopóki nie zboczymy z naszych zaplanowanych tras w kierunku, w którym wskazują drogowskazy.


Dojechaliśmy przed dość sporą halę. W środku było dosłownie wszystko: stare meble, lampy, regały, które uginały się od porcelany nie do kompletu, mniej lub bardziej kiczowatych figurach. Poupychane w kartony po bananach książki, ubrania na prowizorycznych wieszakach...

Loppis to bowiem nic innego jak potoczne określenie na loppmarknad czyli pchli targ. Po wizycie na pierwszym loppisie przywiozłam sobie do polski dwie rzeczy kupione za bezcen: ciężką kamienną figurkę siedzącego kota, która do dziś służy mi jako podpórka do książek oraz dekoracyjny talerz firmy Rörstrand (jednego z najstarszych producentów szwedzkiej porcelany), przedstawiąjący krajobrazy i miejsca, które właśnie zwiedzaliśmy, np. ratusz w Lidköping, zamek Läcko czy kościoły w Habo i Husaby. Co ciekawe, dokładnie taki sam talerz zobaczyliśmy kilka dni później w muzealnej gablocie poświęcionej właśnie firmie Rörstrand! Talerz ozdabia dziś kuchenną ścianę - przy każdym posiłku umila czas, przywołując miłe wspomnienia.

(zdjęcia z własnego archiwum)

Od tamtego czasu za każdym razem, kiedy odwiedzam Szwecję, zawsze staram się odwiedzać okoliczne loppisy. Polecam wszystkim - świetny sposób na naprawdę tanie sprawienie sobie oryginalnych pamiątek lub prezentów dla znajomych. Moja mama do tej pory cieszy się z eleganckiego imbryczka, a ja ostatnimi czasy poluję głównie na książki (w zeszłym roku musiałam prosić E. o pomoc w przetransportowaniu kupionych książek do Polski, inaczej grubo przekroczyłabym lotnicze limity ciężaru bagażu).

W Szwecji pchle targi to prawdziwy fenomen, a "loppisowa gorączka" wybucha na całego właśnie latem. W artykule ze szwedzkiego Metra znalazłam stwierdzenie, że loppis to połączenie poszukiwania skarbów, przygody i zakupów. I prawdopodobnie to właśnie przyciąga. Kuszące są oczywiście ceny. Szwedzi z wielką troską myślą też o środowisku, a pchle targi idealnie wpisują się w ekologiczne myślenie. No bo po co wyrzucać rzeczy i zaśmiecać świat, skoro można je po prostu wystawić na loppis i jeszcze na tym zarobić?

Loppis loppisowi nierówny
Są takie, które rzeczywiście przypominają targowiska i odbywają się placach czy ulicach w konkretny dzień tygodnia, miesiąca czy roku. I tak na przykład w Lund, gdzie mieszkałam w zeszłe wakacje, dniem loppisów są soboty. W pogodne dni spokojna na co dzień lipowa aleja Södra Esplanaden zamienia się w gwarne centrum handlu starociami. Co ciekawe nie ma stałych dat, kiedy wiosną zaczyna się loppisowy sezon i kiedy się kończy jesienią, zależy to tylko od zainteresowania samych sprzedawców i kupujących. Na lundeńskim sobotnim pchlim targu można przebierać w starociach od 6.30 do 15.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c4/S%C3%B6dra_Esplanadens_lindall%C3%A9.JPG,
http://cdn1.cdnme.se/cdn/6-2/262838/images/2010/img_3597_103786109.jpg

Pamiętacie może Smygehuk? Skrajnie południowy punkt Szwecji szczyci się organizowaniem raz w roku "najbardziej południowego loppis" (w tym roku w sobotę, 4. sierpnia).

Regularnie są też organizowane loppisy "bagażnikowe" (bakluckeloppis albo drive-in-loppis), wzorowane na angielskiej tradycji - używane rzeczy sprzedawane są prosto z bagażnika lub wystawione wokół samochodu.

Są też loppisy bardziej stacjonarne, takie jak ten, na który natrafiliśmy z ojcem podczas naszej pierwszej wizyty, najczęściej mieszczące się w sporych halach, czynne regularnie każdego dnia i przypominające przez to zwykłe second-handy lub otwierające się raz na jakiś czas na styl cyklicznych targowisk. Loppis w wersji zadaszonej jest mniej chaotyczny (bo ma jednego sprzedawcę, a nie mnóstwo chętnych), towary są też często poukładane "tematycznie", tzn. książki osobno, a szkło osobno i tak dalej. Jako loppis określa się też często sklepy z używanymi rzeczami, prowadzone przez organizacje charytatywne, np. Czerwony Krzyż (Röda Korset). 

Są też wreszcie loppisy w stylu wyprzedaży garażowych (garageloppis), które kojarzą mi się z amerykańskimi filmami, organizowane najczęściej w mniejszych miasteczkach lub na wsi (zwane też bondloppis). To właśnie do nich prowadzą te bardziej prowizoryczne tabliczki umieszczone wzdłuż dróg. Własną nazwę w swojego rodzaju typologii zyskały też wyprzedaże związane z czyjąś wyprowadzką - flyttloppis. Garażowe wyprzedaże nie są tak spektakularne jak te miejskie i moim zdaniem trzeba wtedy trochę więcej szczęścia i sokolego oka, by znaleźć prawdziwe cacko. Ale za to można sympatycznie pogawędzić ze sprzedawcami i posłuchać parę historii i sprzedawanych bibelotach.

Fenomen organizowania pchlich targów, sprzedawania i kupowania dotknął także najmłodszych - podobno coraz popularniejsze są dziecięce barnloppis, gdzie dzieciaki sprzedają swoje stare, nieużywane gry, zabawki, książeczki, ubrania z których wyrosły, a za zarobione pieniądze mogą kupić używane gadżety u swoich znajomych albo pójść na lody. Sama widziałam taką dziecięcą wyprzedaż w Brantevik.
 
Dobre rady
Jeśli będziecie w Szwecji, nie przegapcie okazji, by wybrać się na loppis. W potocznym szwedzkim jest czasownik fynda, czyli znaleźć coś atrakcyjnego, mieć szczęśliwą rękę do okazji i odkryć - główny cel loppisowych wypraw. Warto też zorientować się wcześniej, czy w okolicy lub w mieście, w którym jesteście, organizowane są właśnie może pchle targi i wyprzedaży. Pomagają w tym takie portale jak Svenskaloppisar.se czy Loppiskartan. W pierwszym należy wybrać interesującą nas datę, województwo i gminę, w drugim wystarczy podać miasto, w którym się znajdujemy i odległość, jaką gotowi jesteśmy przemierzyć.

Co więcej - organizuje się nawet "loppisowe safari". Organizatorka pisze, że w jej okolicy loppis można znaleźć "za co drugim krzakiem", dlatego chętnie zabiera grupy (5-7 osób) na wyprawę minibusem po odbywających się wyprzedażach, targach i aukcjach. Trzydniowe safari, z czterema noclegami w letnim domku i śniadaniem, można sobie zafundować za 2600 koron od osoby, jednodniowa wycieczka to wydatek rzędu 500 koron (w koszt wchodzi oczywiście fika!).

Autorka wspomnianego już artykułu z Metra serwuje też parę praktycznych porad. Po pierwsze: zawsze warto robić dwie "rundki" po targu, przy drugiej rundzie zawsze dostrzeże się coś jeszcze oraz będzie miało lepszą orientację w cenach. Po drugie: patrzcie nie tylko na to, co na stolikach, ale też, co pod nimi na ziemi. W przypadku "zabudowanych" loppisów warto zadrzeć głowę i spojrzeć na najwyższe półki lub sufit. Po trzecie: próbujcie się targować (oczywiście grzecznie!) - najgorsze, co może Was spotkać, to po prostu odmowa. Po czwarte: podczas wakacyjnych zakupów na pchlich targach warto pomyśleć już o gwiazdkowych prezentach - kupienie czegoś ładnego tutaj nie tylko pozwoli oszczędzić pieniądze, ale też oszczędzi Wam nerwów podczas przedświątecznej gorączki.


A zatem, zakupoholicy i miłośnicy staroci: portfele w dłonie i na Północ!

Źródła:
http://www.svenskaloppisar.se/
http://loppiskartan.se/
http://www.bakluckan.se/
http://www.stockholmsmarknader.se/
http://www.storaskalhem.se/loppissafari/
http://sv.wikipedia.org/wiki/Loppmarknad
http://www.metro.se/nyheter/loppis-ar-skattjakt-aventyr-och-shopping/
http://www.metro.se/nyheter/linda-jagar-retrofynd-med-loppomobilen/
http://www.lund.se/Tillbehor/Nyhetsarkiv/Var-med-Sodra-Esplanadens-loppmarknad/